Nhật ký 27 tháng 8 năm 2010

Tôi ngồi sau xe cùng với em về quê nội. Đang miên man suy nghĩ, em khều tôi: “Chị nhìn kìa, lau đấy!”. Tôi mở mắt, dõi theo hướng tay em, thấy một khoãng màu trắng mờ đang lung lay. Đúng là lau rồi! Tôi đã từng thấy những lọ hoa lau trong những shop hoa khô, nhưng lau “sống”, lau tươi và nhiều như thế này thì chưa hề thấy.

Trước mắt tôi hiện lên sống động. Lau đung đưa, lau ngả nghiêng, lau làm duyên như dáng hình cô thiếu nữ thẹn thùng. Lau vui đùa, lau cười cợt, lau tinh nghịch như đứa trẻ lên ba. Một trận gió đùa qua, lau xao xác và hốt nhiên làm nao lòng người như tiếng thở dài của hòn Vọng phu mỏi ngóng chồng…

Chợt nhớ mấy câu thơ của nhà thơ tài hoa Quang Dũng:

Có lẽ Quang Dũng là người đầu tiên tạc nên hồn lau một cách thần tình như thế!

Tôi bảo bác tôi dừng xe lại để được nhìn thật kỹ vùng lau ấy. Những thân lau mọc xiên bên triền núi, vẽ một vệt trắng nhớ cắt ngang nền trời xanh nhạt đang chuyển về chiều. Lau cong mình đón những tia nắng mặt trời nhấp nháy…

Tôi nghĩ về một thân lau thao thiết trong đêm thu của một thi nhân đời Đường:
Nhiệm quân vô vĩ ngạn
Chung dạ động thu thanh
(Mặc lau sậy bên sông
Suốt đêm rộn tiếng thu).
(Giang hành – Tiền Khởi)

Chợt em quay lại đố tôi: “chị biết lau màu gì không?”. Tôi nhìn và không giám khẳng định. Là trắng? Không hẳn! Xám ư? Chắc chứ? Vậy màu gì? Im lặng… chỉ biết màu của lau buồn. Và rất thâm trầm. Và rất u uẩn. Như màu của vạt kỷ niệm đang dần phai. Như màu nổi buồn của tuổi xế bóng. Như màu của một hi vọng le lói đang lịm tắt dần… Và, như màu của thời gian vô tình trôi đi miên miết.

Trời đã về chiều. Một vài ngọn nắng còn vương lại nơi thân núi còn xa. Thi thoảng cơn gió tạt qua, muôn nghìn thân lau trở mình uyển chuyển. Gió mang đến mùi ngai ngái của cỏ. Con trâu nhà ai đi dạt đến phía rìa của đồng lau. “Nước mình có danh nhân lịch sử nào gắn với lau, với trâu vậy nhỉ?” – tôi hỏi vu vơ. Em nói: “Đinh Bộ Lĩnh chứ ai!”. Tôi ậm ừ. Em vờ trách: “thế mà chị không nhớ. Đúng là không yêu lịch sử dân tộc chút nào!”. Tôi cười, nụ cười như lời xin lỗi… Nhành lau nay gợi về hồn lau một thưở nào đã làm nên tên tuổi của Vạn Thắng Vương.

Em kể rằng sau những ngày dông bão, lau trở nên “xác xơ” khi chống chọi cùng gió bão (nói “chống chọi” cũng chưa hẳn đúng. Vì thân lau mềm nên biết nương theo gió mà không bị ngã đổ. Chân lý “dĩ nhu chế cương” chính là vậy). Dù xác xơ, nhưng lau vẫn mộc mạc đẹp – cái đẹp của sự kiên cường vượt qua giống bão.

Hoàng hôn. Bác giục: “Đi thôi. Muộn lắm rồi!”. Tôi bước lên xe, định bụng: chẳng cần nhìn thêm làm gì, nhìn từ chiều đến giờ là quá đủ rồi. Vậy mà, không hiểu sao khi xe lăn bánh, tôi lại ngoái nhìn lần nữa, như cố thu lấy tất cả vào trong tầm mắt, như cố níu kéo một cái gì đấy mà có thể mình sẽ không bao giờ gặp lại…